Posts

Showing posts from February, 2019
Image
ЁЯФ░ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╡рдХ्рд░ (Production possibility Curve )PPP рдХрд░्рд╡ ▪рдХेंрдж्рд░िрдд рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рд╡ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╡рдХ्рд░ рдХी рддрдХрдиीрдХी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ै рдЬिрд╕े рд░ूрдкांрддрд░рдг рд╡рдХ्рд░ рд╡ рд░ूрдкांрддрд░рдг рд░ेрдЦा рдХрд╣рддे рд╣ै ▪рд▓िрдк्рд╕ी рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ " рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╡рдХ्рд░ рд╡рд╣ рд╡рдХ्рд░ рд╣ै рдЬो рджो рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рд╕ंрднाрд╡िрдд рд╕ंрдпोрдЧों рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддा рд╣ै рдЬिрдирдХा рджिрдП рд╣ुрдП рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рддрдеा рддрдХрдиीрдХी рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдПрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै" ▪рдоाрди्рдпрддा рдЗрд╕рдоे рд╕ंрд╕ाрдзрди рджिрдП рд╣ोрддे рд╣ै ▪рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рдкूрд░्рдг рд╡ рдХुрд╢рд▓ рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै ▪рдЙрдд्рдкाрджрди рддрдХрдиीрдХी рд╕्рдеीрд░ рд╣ै ▪рдвाрд▓ рдмाрдП рд╕े рджाрдПं / рдирддोрджрд░ рдпा рдЙрди्рдирдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै ЁЯФ╕рдЙрджрд╣ाрд░рдг рдХे рд▓िрдП рдЙрдд्рдкाрджрди рд╕ंрднाрд╡рдиा рдЕрдиुрд╕ूрдЪी рддाрд▓िрдХा рдоें рд╕ेрд╡ рд╡ рдЧेंрд╣ू рджिрдП рд╣ुрдП рд╣ै рд╕рднी рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕ेрд╡ो рдкрд░ рдХिрдпा рдЬाрдП рддो 100 рд▓ाрдЦ рдЯрди рд╕ेрд╡ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рджोрдиों рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП рддो рд╡िрднिрди्рди рд╕рдпोрдЧ рд╣ै рдЬो рддाрд▓िрдХा рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ै ▪рдЧेंрд╣ू рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди X рдЕрдХ्рд╖ (рдХ्рд╖ेрддिрдЬ) рдкрд░ рдк्рд░рдХрдЯ рдХी рдЧрдИ рд╣ै рддрдеा рд╕ेрд╡ो рдХी рдоाрдд्рд░ा Y рдЕрдХ्рд╖ рдкрд░ (рдКрд░्рдз्рд╡ाрдзрд░) рдк्рд░рдХрдЯ рдХी рдЧрдИ рд╣ै ▪A, B, C, D, E рд╡िрднिрди्рди рд╕рдо्рднрд╡рдиा рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै рдЬो рджिрдП рд╣ु...

рдоंрдд्рд░ी рдкрд░िрд╖рдж

Image
ЁЯФ░рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж 1.рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХा рдЧрдарди рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХाрд░्рдпो рдХे рд╕ंрдЪाрд▓рди рд╣ेрддु рдХрд░рддा рд╣ै ( рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 ) 2.рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74(1) рдпрд╣ рдЙрдкрдмंрдзिрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЙрд╕рдХे рдХृрдд्рдпों рдХे рд╕ंрдЪाрд▓рди рдПрд╡ं рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдФрд░ рдоंрдд्рд░рдгा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ोрдЧी। рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै। 3.рд╕ंрдШ рдоंрдд्рд░िрдордг्рдбрд▓ рдоें рд╣ी рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╢рдХ्рддि рдиिрд╣िрдд рд╣ै рддрдеा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕ंрдШ рдоंрдд्рд░िрдордг्рдбрд▓ рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдкрдиी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै। 4.рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 75 (1) рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕्рд╡ीрд╡ेрдХ рд╕े рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рдмрд╣ुрдордд рджрд▓ рдХा рдиेрддा рд╣ो рддрдеा рдЕрди्рдп рдоंрдд्рд░िрдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдХрд░рддा рд╣ै 5.рдЕрдиुрдЫेрдж 75 (рдХ) рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХुрд▓ рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕рджрд╕्рдпों рдХा 15 % рд╣ोрддा рд╣ै (91 рд╡ा рд╕ंрд╕ोрдзрди 2003 рдХी рдзाрд░ा 2 рдЕрдиुрд╕ाрд░ ) 6.рдЕрдиुрдЫेрдж 75(2) рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдк्рд░рд╕ाрдж рдкрд░्рдпрди्рдд рд╣ोрддा рд╣ै (рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд░ूрдк рд╕े рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдк्рд░рддि рд╣ोрдЧा) 7.рдЕрдиुрдЫेрдж 75(3) рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕ाрдоुрд╣िрдХ рд░ूрдк рд╕े рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рдк्рд░рддि рдЬिрдоेрджाрд░ рд╣ोрдЧा ЁЯФЭрдХेрд╡рд▓ рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕ंрд╕рдж рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдд...

рдЕрдзिрдЧрдо

рд╢िрдХ्рд╖рдг рдЕрдзिрдЧрдо 1.рд╕ीрдЦрдиा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░рдиा рд╣ै 2.рдЕрдзिрдЧрдо рдПрдХ рдРрд╕े рдоाрдирд╕िрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╡्рдпрдХ्рддि рдкрд░िрдкрдХ्рд╡рддा рдХी рдФрд░ рдмреЭрддे рд╣ुрдП рддрдеा рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрднрд╡ों рдХा рд▓ाрдн рдЙрдаाрддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░рддा рд╣ै рдЕрдзिрдЧрдо рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै ➖рдХ्рд░ो рдПंрдб рдХ्рд░ो :-рд╕ीрдЦрдиा рдЖрджрдд рдЬ्рдЮाрди рд╡ рдЕрднिрд╡рд░्рддिрдпो рдХा рдЕрд░्рдЬрди рд╣ै ➖рд╡ुрдбрд╡рд░्рде :-рдирд╡ीрди рдЬ्рдЮाрди рдирд╡ीрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдУं рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै ➖рдХ्рд░ोрдирдмेрдХ :-рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рдкрд░िрдгाрдо рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди ➖рдЧेрдЯ्рд╕ рд╡ рдЕрди्рдп :-рдЕрдиुрднрд╡ рд╡ рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдж्рд╡ाрд░ा ➖рдЧिрд▓рдлрд░्рдб :-рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХे рдкрд░िрдгाрдо рд╕्рд╡рд░ूрдк ➖рд╕्рдХिрдирд░ :-рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╡्рдпрд╕्рдеाрдкрди рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХो 4.рдЕрдзिрдЧрдо рдХे рд╕ोрдкाрди ➖рдЕрднिрдк्рд░ेрд░рдгा - A ➖рд╡िрднिрди рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпाрдпे V ➖рдмाрдзाрдП - B ➖рдкुрдирд░्рдмрд▓рди - P ➖рдЕрдиुрднрд╡ों рдХा рд╕ंрдЧрдарди - ➖рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╕ूрдд्рд░ AVBP рд╕ंрдЧрдарди рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै ЁЯФ░рдЕрдзिрдЧрдо рдХे рд╕िрдж्рдзाрдд 1.рдЙрджीрдкрдХ рдЕрдиुрдХ्рд░िрдпा рд╕िрдж्рдзाрдд :-рдеाрд░्рдирдбाрдЗрдХ ➖рдк्рд░рдпोрдЧ рднूрдЦी рдмिрд▓्рд▓ी рдкрд░ ➖рдЙрдкрдиाрдо(рдк्рд░рдпाрд╕ рд╡ рдд्рд░ुрдЯि рдиिрдпрдо/рдк्рд░рдпрдд्рди рд╡ рднूрд▓ рд╕िрдж्рдзाрдд/рдмंрдз рд╕िрдж्рдзाрдд /SR рде्рдпोрд░ी ➖(рддрддрдкрд░рддा рдХा рдиिрдпрдо,рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХा рдиिрдпрдо,рдкрд░िрдоाрдг рдХा рдиिрдпрдо) ➖рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрд╣рд▓े рдХी рдЧрдИ рдЧрд▓рддिрдпों рд╕े рд▓ाрдн рдЙрдаाрдиा 2.рд╕рдХ्рд░िрдп рдЕрдиुрдмрди्рдзрди рд╕िрдж्рдзाрдд (рд╕्рдХिрдирд░) ➖рдк्рд░рдпोрдЧ рдЪूрд╣े рд╡ рдХрдмूрддрд░ рдкрд░ рдХ्рд░िрдпा...

рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди

ЁЯФ░ рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЕрд░्рде ,рдкрд░िрднाрд╖ा рдПрд╡рдо рд╡िрд╢ेрд╖рддा ▪рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди (Psychology) рд╢рдм्рдж рдЧ्рд░ीрдХ рд╢рдм्рдж “Psyche”(рд╕ाрдЗрдХे ) рдФрд░ “Logos”(рд▓ोрдЧोрд╕) рдХे рдоिрд▓рдХрд░ рдмрдиा рд╣ै ▪Psyche рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде “рдЖрдд्рдоा” рдФрд░ Logos (рд▓ोрдЧोрд╕) рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рд╣ोрддा рд╣ै “рдЕрдз्рдпрдпрди”рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ Psychology рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рд╣ै – “рдЖрдд्рдоा рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди”। ▪рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдоाрдирд╡ рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдПрд╡ं рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХे рдкрд░िрдкेрдХ्рд╖्рдп рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧों рдХो рд╣рдоाрд░े рджैрдиिрдХ рдЬीрд╡рди рдХो рд╕рд░рд▓, рд╕рд╣рдЬ рдПрд╡ं рд╕ाрд░्рдердХ рдмрдиाрдиे рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै ЁЯФЭрдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рдЙрддрдкрдд्рддि рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै рдЗрд╕े рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рдЬрдирдиी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै ▪рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рдЬрдирдХ "рдЕрд░рд╕्рддू "рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै ▪рдЬिрд╕ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें рдЖрдд्рдоा рдкрд░рдоाрдд्рдоा рд╡ рдм्рд░рд╣्рдо рдХा рдЬ्рдЮाрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕े рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХрд╣рддे рд╣ै ▪рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╡рд╣ рд╕ाрдЦा рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рд╕рдо्рдмрди्рдз рдкреЭाрдиे рдпा рд╕िрдЦाрдиे рд╕े рд╣ै ЁЯФ╕рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдЕрд░्рде рд╡िрдзा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ै ▪рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕рдм्рдж рдХा рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпोрдЧ "рд░ुрдбोрд▓्рдл рдЧोрдЗрдХिрд▓" рдиे 1590 рдоें рдЕрдкрдиी рдкुрд╕्рддрдХ 'рд╕ाрдЗрдХोрд▓ोрдЬीрдпा ' рдоें рдХिрдпा рдеा ▪рд╢िрдХ्рд╖ा рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХा рд╡िрдХाрд╕ 1900 рдИ рдоें рд╣ुрд╡ा рддрдеा рдЗрд╕рдХा рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╕्рд╡рд░ू...

рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд

6.Theories of trade cycle; Counter Cyclical Policies ЁЯФ░рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд : рдк्рд░рддिрдЪрдХ्рд░ीрдп рдиीрддिрдпां ⭕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рд╕े рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдЖрд░्рдеिрдХ рдХ्рд░िрдпाрдУं рдХे рдЙрддाрд░ рдЪреЭाрд╡ рд╕े рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдЙрддाрд░ рдЪреЭाрд╡ рдПрдХ рдиिрдпрдоिрдд рдХ्рд░рдо рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ै рддрдеा рдПрдХ рдХ्рд░рдо рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрддे рд╣ी рджूрд╕рд░ा рдХ्рд░рдо рд╕्рд╡рдд рдЙрддрдкрди्рди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै ➖рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рдХुрд▓ рд░ोрдЬрдЧाрд░, рдЖрдп рдЙрдд्рдкाрджрди,рддрдеा рдХीрдордд рд╕्рддрд░ों рдоें рдЖрд╡рд░्рддी рдХे рдЙрддाрд░ рдЪреЭाрд╡ рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╣ै ➖рдк्рд░ाрдпः рдЗрд╕े рдЯ्рд░ेрдб рд╕ाрдЗрдХрд▓ рдХрд╣рддे рд╣ै рдЕрдоेрд░िрдХी рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдиे рдЗрд╕े рдмिрдЬрдиिрд╕ рд╕ाрдЗрдХрд▓ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै ➖рдк्рд░ो рд▓ी рдиे рджोрдиों рд╕рдм्рджो рдХो рдн्рд░ाрдордХ рдХрд╣ा рдФрд░ рдЗрд╕े рдЗрдХोрдиॉрдоी рд╕ाрдЗрдХрд▓ рдХрд╣ा ➖рдЧुрдгрдХ рд╡ рдд्рд╡рд░рдХ рдХी рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рдХ्рд░िрдпा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рдкैрджा рд╣ोрддे рд╣ै ➖рд╢्рд░ेрд╖्рда рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рд╣िрдХ्рд╕ рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ рд╕े рд╣ै ♻рд╕ुрдордкिрдЯрд░ рдиे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЪрдХ्рд░ों рдХी 4 рдЕрд╡рд╕्рдеा рдмрддाрдИ рд╣ै 1.рд╕рдо्рд░рдж्рдзि рдЕрд╡рд╕्рдеा 2.рдк्рд░рддिрд╕ाрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеा 3.рдЕрд╡рд╕ाрдж рдЕрд╡рд╕्рдеा 4.рдкुрдирд░ोрдж्рдзाрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеा ➖рдЕрд╡рд╕ाрдж рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╡рд╣ рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдЖрдп рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХे рд╕्рддрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдШрдЯрддे рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं рдХि рджेрд╢ рдоें рдоाрдирд╡ीрдп рдФрд░ рдЧैрд░ рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрдо рд╣ोрддा рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै рд╡рд░्рд╖ 1930 рдХी рдорд╣ाрдоंрджी рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХा рдПрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै ➖рдкुрдирд░ोрдж्рдзाрд░ рд╕े рдЕрднिрдк्рд░ाрдп...

рдЖрд░्рдеिрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдФрд░ рдХाрд░्рдп

ЁЯФ░3. Economic systems; Characteristics and functions                (рдЖрд░्рдеिрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдФрд░ рдХाрд░्рдп) ▪рдЖрд░्рдеिрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХा рдвांрдЪा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै ▪рдЖрд░्рдеिрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдЗрд╕рд▓िрдП рдкреЬी рдХ्рдпोрдХि рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╕ाрдзрди рд╕ीрдоिрдд рд╣ै рдФрд░ рдЗрдирдХे рдХрдИ рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ै рдпрд╣ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ै ЁЯФ║рдЖрд░्рдеिрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рддीрди рднाрдЧों рдоें рдмांрдЯा рдЧрдпा рд╣ै 1.рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा 2.рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा 3.рдоिрд╢्рд░िрдд рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा ЁЯФ░рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рдмाрдЬाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рднी рдХрд╣рддे рд╣ै рдЬो рдХीрдордд рд╕рдпंрдд्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрддा рд╣ै ▪ рдпрд╣ рд╡े рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ै рдЬрд╣ां рдЖрд░्рдеिрдХ рдХ्рд░िрдпाрдУं рдкрд░ рдмाрдЬाрд░ी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै ▪рдЖрд░्рдеिрдХ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ाрдн рдХो рдЕрдзिрдХрддрдо рдХрд░рдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै ▪рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдЕрдкрдиी рдкрд╕ंрдж рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡рд╕्рддुрдПं рдЦрд░ीрджрддा рд╣ै ▪рдЕрдзिрдХрддрд░ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдкрд░ рдЬрдирддा рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै ▪ рд╡рд╕्рддुрдУं рддрдеा рд╕ेрд╡ाрдУं рдХी рдХीрдордд рдмाрдЬाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै ▪ рдЖрд░्рдеिрдХ рдХ्рд░िрдпाрдПं рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕рдХ्рд░िрдп рд╣ोрддी рд╣ै ▪рд╕рд░рдХाрд░ рдХा ...

рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕рдорд╕्рдпा

ЁЯФ░2. Central Problems of an economy and Problem of choice (рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕рдорд╕्рдпा рдФрд░ рдЪुрдиाрд╡ рдХी рд╕рдорд╕्рдпा) ▪рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो ,рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рд╕рдо्рдкрди рд╣ो рдпा рджрд░िрдж्рд░ ,рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ो рдпा рдЕрд╡िрдХрд╕िрдд ,рддीрди рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдкреЬрддा рд╣ै рдпे рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ै : 1.рдХ्рдпा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ? (What to produce ?) 2.рдХैрд╕े рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ? (How to produce ?) 3.рдХिрд╕рдХे рд▓िрдП рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ? (For whom to produce ?) ♨ рдХ्рдпा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ? рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдХे рджो рдкрд╣рд▓ू рд╣ै (рдХ) рдХिрди рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП (рдЦ) рдХिंрд╕ рдоाрдд्рд░ा рдоें рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ▪рдкूंрдЬीрдЧрдд рд╡рд╕्рддुрдПं (рдк्рд▓ांрдЯ рд╡ рдорд╢ीрдирд░ी) ▪рдЙрдкрднोрдХ्рддा рд╡рд╕्рддुрдПं ЁЯФЭ рдЙрдкрднोрдХ्рддा рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рд╡рд░्рддрдоाрди рдкीрдв़ी рдХे рдЬीрд╡рди рдпाрдкрди рдХे рд╕्рддрд░ рдоें рд╡ृрдж्рдзि рдХे рд▓िрдП рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै рдкूंрдЬीрдЧрдд рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рднाрд╡ी рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै  ♨ рдХैрд╕े рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрдП ? рдЗрд╕рдХा рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рддрдХрдиीрдХी рд╕े рд╣ै рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ूрдк рд╕े рджो рддрдХрдиीрдХी рд╣ोрддी рд╣ै : 1.рд╢्рд░рдо рдк्рд░рдзाрди рддрдХрдиीрдХी (рд╢्рд░рдо рдЕрдзिрдХ рд╣ो) 2.рдкूрдЬी рдк्рд░рдзाрди рддрдХрдиीрдХी (рдорд╢ीрдиों рдХा рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ो) ЁЯФЭ рд╢्рд░рдо рдк्рд░рдзाрди рддрдХрдиीрдХी рд░ोрдЬ...
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЙрдзोрдЧ рд╡ рд╡्рдпाрдкाрд░ 1.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЧрдарди рдХे рд╕рдордп 11 рд╡ृрд╣рдж рдЙрдж्рдпोрдЧ (7- рд╕ुрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ 2- рд╕ीрдоेрди्рдЯ рд╡ 2 рдЪीрдиी рдЙрдж्рдпोрдЧ)рдФрд░ 207 рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпा рдеी 2.рджुрд╕рд░ीं рдкंрдЪрд╡рд░्рд╖ीрдп рдпोрдЬрдиा рдоें рдЙрдзोрдЧो рдХो рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдп рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी рдЧрдИ рдеी 3. рдЬिрд▓ा рдЙрдзोрдЧ рдХेंрдж्рд░ рдЗрдирдХा рд╡рд░्рд╖ 1978 рдоे рдХेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╡рд░्рддिрдд рдпोрдЬрдиा рдХे рддрд╣рдд рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ो рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдоे 36 рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ рд╡ 8 рдЙрдкрдХेрди्рдж्рд░ рд╣ै 4.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ ➖ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा -рдЬрдпрдкुрд░ рдоें ➖ рд╡ृрд╣рдж рдЖрдж्рдпौрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЕрд▓рд╡рд░ рдоें ➖ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдмрд╣ुрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рднिрд╡ाреЬी(рдЕрд▓рд╡рд░ )рдоें рд╣ै 5.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рди्рдпूрдирддрдо ➖рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рдоें  ➖рди्рдпूрдирддрдо рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпां￶ рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рд╡ рдмाрд░ां рдоें рд╣ै ➖рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЦрдирди рдкрдЯ्рдЯे рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдХे рд╣ै 6.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпा (рдЕрдм рддрдХ рдЪाрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдШोрд╖िрдд) ➖рдпे рдЪाрд░ो рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рднैрд░ोрд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рдШोрд╖िрдд рдХी рдЧрдИ рдеी ♻рдк्рд░рдердо 24 рдЬूрди 1978 рдЦाрджी, рд╣рдердХрд░рдШा, рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдХे рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा ♻рджुрд╕рд░ी рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1990 рдХो рдШोрд╖िрдд   (рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1991 рдХो рд▓ाрдЧू) рд╕ाрдзрди рдЖрдз...

рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХा рдЕрд░्рде рд╡ рдкрд░िрднाрд╖ाрдР

ЁЯФ░1. Meaning and Definition of Economics            (рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХा рдЕрд░्рде рд╡ рдкрд░िрднाрд╖ाрдР) ▪рдордиुрд╖्рдп рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдк्рд░ाрдгी рд╣ै рддрдеा рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ै ▪рдордиुрд╖्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рд╕рдорд╕्рдд рдХाрд░्рдп - рд╕ंрдЧрдарди рдХा рдЕрдз्рдпрди рд╣ी рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╣ै ▪рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХा рдвांрдЪा рджो рдЖрдзाрд░ो рдкрд░ рдЯिрдХा рд╣ुрдЖ рд╣ै 1.рд╕ाрдзрди рдЬो рд╕ीрдоिрдд рд╣ै 2.рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдпे рдЬो рдЕрд╕ीрдоिрдд рд╣ै ▪ рдордиुрд╖्рдп рдпा рд╕рдоाрдЬ рд╕ीрдоिрдд рд╕ाрдзрдиों рдХो рдХिреЮाрдпрдд рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдХे рд╡рд╕्рддु рд╡ рд╕ेрд╡ाрдУं рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХрд░рддा рд╣ै ▪рд╕ेрдо्рдпुрд▓рд╕рди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ "рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХрд▓ा рд╕рдордп рдк्рд░ाрдЪीрдирддрдо рддрдеा рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕рдоूрд╣ рдоें  рдирд╡ीрдирддрдо рд╡рд╕्рддु рд╣ै - рдпрд╣ рд╕рднी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рд░ाрдиी рд╣ै" ▪рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ ... рд╡рд╣ рд╡िрд╖рдп рд╡рд╕्рддु рдЬो рджुрд░्рд▓рдн рд╕ाрдзрдиों рдХी рд╡िрд╡ेрдХрд╢ीрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╣ै рдХि рд╡्рдпрд╖्рдЯि рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдЖрд░्рдеिрдХ рд▓ाрдн рдХो рдЕрдзिрдХрддрдо рдХрд░рддे рд╣ै рддрдеा рд╕рдорд╖्рдЯि рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╕рдоाрдЬ рдЕрдкрдиे рдХрд▓्рдпाрдг рдХो рдЕрдзिрдХрддрдо рдХрд░рддा рд╣ै ▪рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рд╡рд╣ рд╕ाрдЦा рд╣ै  рдЬिрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╡рд╕्рддुрдУं рдФрд░ рд╕ेрд╡ाрдУं рдХे рдЙрдд्рдкाрджрди , рд╡िрддрд░рдг, рд╡िрдиिрдордп рдФрд░ рдЙрдкрднोрдЧ рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै ▪рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╕рдм्...