ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЙрдзोрдЧ рд╡ рд╡्рдпाрдкाрд░
1.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЧрдарди рдХे рд╕рдордп 11 рд╡ृрд╣рдж рдЙрдж्рдпोрдЧ (7- рд╕ुрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ 2- рд╕ीрдоेрди्рдЯ рд╡ 2 рдЪीрдиी рдЙрдж्рдпोрдЧ)рдФрд░ 207 рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпा рдеी
2.рджुрд╕рд░ीं рдкंрдЪрд╡рд░्рд╖ीрдп рдпोрдЬрдиा рдоें рдЙрдзोрдЧो рдХो рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдп рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी рдЧрдИ рдеी
3. рдЬिрд▓ा рдЙрдзोрдЧ рдХेंрдж्рд░
рдЗрдирдХा рд╡рд░्рд╖ 1978 рдоे рдХेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╡рд░्рддिрдд рдпोрдЬрдиा рдХे рддрд╣рдд рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ो рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдоे 36 рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ рд╡ 8 рдЙрдкрдХेрди्рдж्рд░ рд╣ै
4.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ
➖ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा -рдЬрдпрдкुрд░ рдоें
➖ рд╡ृрд╣рдж рдЖрдж्рдпौрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЕрд▓рд╡рд░ рдоें
➖ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдмрд╣ुрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рднिрд╡ाреЬी(рдЕрд▓рд╡рд░ )рдоें рд╣ै
5.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рди्рдпूрдирддрдо
➖рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рдоें
➖рди्рдпूрдирддрдо рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпां рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рд╡ рдмाрд░ां рдоें рд╣ै
➖рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЦрдирди рдкрдЯ्рдЯे рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдХे рд╣ै
6.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпा
(рдЕрдм рддрдХ рдЪाрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдШोрд╖िрдд)
➖рдпे рдЪाрд░ो рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рднैрд░ोрд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рдШोрд╖िрдд рдХी рдЧрдИ рдеी
♻рдк्рд░рдердо 24 рдЬूрди 1978
рдЦाрджी, рд╣рдердХрд░рдШा, рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдХे рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा
♻рджुрд╕рд░ी рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1990 рдХो рдШोрд╖िрдд (рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1991 рдХो рд▓ाрдЧू) рд╕ाрдзрди рдЖрдзрд░िрдд рдЙрдзोрдЧ рдХा рд╡िрдХाрд╕
♻рддीрд╕рд░ी 15 рдЬूрди 1994 рддीрд╡्рд░ рдЧрддि рд╕े рдФрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
♻рдЪोрдеी 4 рдЬूрди 1998 рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
7.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдирд╡ीрди рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 2010 -рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╡िрдиिрд░्рдоाрдг рдЙрдзोрдЧ рд╡ рд╕ेрд╡ा рдХो рдмреЭाрдиा рд╣ै
8.рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें 34 рдЬिрд▓ा рдЙрдзोрдЧ рд╡ 7 рдЙрдкрдХेंрдж्рд░ рд╣ै
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдмृрд╣рдж рдПрд╡рдо рдордз्рдпрдо рдЙрдзोрдЧ
⚠рд╕ूрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ
9.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рдПрд╡рдо рдХृрд╖ि рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдпрд╣ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд▓ोрдЧो рдХो рд░ोрдЬрдЧाрд░ рджेрддा рд╣ै
10.рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдк्рд░рдердо рд╕ूрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдоीрд▓ "рджी рдХृрд╖्рдгा рдоीрд▓ рд▓िрдоिрдЯेрдб 1889 рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░" рд╣ै рдЬो рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ेрда рджाрдоोрджрд░ рджाрд╕ рд░ाрдаी рд╡ рдХрд░्рдирд▓ рдбिрдХ्рд╕рди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻11.рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓े(3 рд╣ै)
1.рдПрдбрд╡рд░्рдб рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1906- рд░ाрдЬ्рдп рдХी рджुрд╕рд░ीं рдмреЬी рдоिрд▓ рд╣ै
2.рдорд╣ाрд▓рдХ्рд╖्рдоी рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1925 рд░ाрдЬ्рдп рдХी рддीрд╕рд░ी рдмреЬी рдоिрд▓ рд╣ै
3.рд╡िрдЬрдп рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рд╡िрдЬрдпрдирдЧрд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1932 рдоें
ЁЯФЭрдЗрдирдХो рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡рд╕्рдд्рд░ рдиिрдЧрдо 1973-74 рдоें рдЗрд╕рдХा рдЕрдзिрдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻12.рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓
1.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ рдЧुрд▓ाрдмрдкुрд░ा (рднीрд▓рд╡ाреЬा) 1965
2.рд╢्рд░ी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ -рд╣рдиुрдоाрдирдЧреЭ 1978
3.рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ -рдЧंрдЧाрдкुрд░ (рднीрд▓рд╡ाреЬा)
ЁЯФЭ1 рдЕрдк्рд░ेрд▓ 1993 рдоें рдЗрди рддीрдиो рдоिрд▓ो рдХो рд╡ рдЧुрд▓ाрдмрдкुрд░ा рдХी рдЬिрдиिрдЧ рдоें рдоिрд▓ाрдХрд░ "рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ी рд╕्рдкрдиिрдЧ рд╡ рдЬिрдиिрдЧ рд╕ँрдШ(SPINFED) рдмрдиा рджिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻14.рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓े
1.рджी рдХृрд╖्рдгा рдоिрд▓्рд╕ рд▓ी. рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1889
2.рдорд╣ाрд░ाрдЬा рдЙрдоेрджрд╕िंрд╣ рдоिрд▓्рд╕ рдкाрд▓ी 1961 (рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╡ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХ्рд╖рдорддा)
3.рдЙрджрдпрдкुрд░ рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ 1961
4.рдЖрджिрдд्рдп рдоिрд▓ рдХिрд╕рдирдЧреЭ рдЕрдЬрдоेрд░
5.рд╕ाрд░्рджुрд▓ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рд╢्рд░ीрдЧंрдЧाрдирдЧрд░ 1946
6.рдЬोрдзрдкुрд░ рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓ рдЬोрдзрдкुрд░
7.рдЖрдзुрдиिрдХ рдкोрд▓िрдЯेрдХ्рд╕ рдЖрдмूрд░ोрдб рд╕िрд░ोрд╣ी
8.рдоेрд╡ाреЬ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдоिрд▓्рд╕ рднीрд▓рд╡ाреЬा 1938
9.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдкिрдиिंрдЧ рд╡ рд╡िрдЧिрд╕ рднीрд▓рд╡ाреЬा 196рдк
10.рдоॉрдбрд░्рди рдЧ्рд░ुрдк рднीрд▓рд╡ाреЬा
11.рдордгिрдХ्рдпрд▓ाрд▓ рд╡рд░्рдоा рднीрд▓рд╡ाреЬा
12.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдоिрд▓ рднрд╡ाрдиी рдоंрдбी рднीрд▓рд╡ाреЬा 1968
13.рд╢्рд░ी рдЧोрдкाрд▓ рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी (рдХोрдЯा)
14.рдоॉрдбрд░्рди рд╕िंрдирдЯेрдХ рдоिрд▓ рдЕрд▓рд╡рд░
15.рдЬрдпрдкुрд░ рд╕िрдкрдиिрдЧ рд╡ рд╡िрдоिрдЧ (рдЬрдпрдкुрд░)
16.рдкोрджाрд░ рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдЬрдпрдкुрд░
17.рд╡ेрд╕्рдЯрд░्рди рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдиाрдЧौрд░ рд╡ рдЪूрд░ू
15.рд╡рд╕्рдд्рд░ рдирдЧрд░ी рднीрд▓рд╡ाреЬा (рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░ рдСрдл рдЗंрдбिрдпा) рднीрд▓рд╡ाреЬा рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдЗрд╕े рд╡ाрдгिрдЬ्рдпिрдХ рдПрд╡рдо рдЙрдзोрдЧ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдиे "рдЯाрдЙрди рдСрдл рдПрдХ्рд╕рдкाрд░्рдЯ рдлाрд░ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓" рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा
ЁЯФ░2.рдЪीрдиी рдЙрдзोрдЧ
1.рдпрд╣ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рджूрд╕рд░ा рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдХृрд╖ि рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╣ै
2.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЪीрдиी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╡ рдЪिрддौреЬ рдоें рд╣ै
3.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдоिрд▓े
➖рджी рдоेрд╡ाреЬ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ рднोрдкाрд▓ рд╕ाрдЧрд░ (рдЪिрддोреЬрдЧреЭ) рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдк्рд░рдердо 1932
➖рджी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ рдХрдоिрдирдкुрд░ा рдЧांрд╡ (рдЧंрдЧाрдирдЧрд░) рдоें рджुрд╕рд░ीं рдоिрд▓ 1937
➖рдХेрд╢ोрд░ाрдпрдкाрдЯрди рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ (рдмूंрджी)1965
➖рдЙрджрдпрдкुрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ 1976
ЁЯФ░рд╕ीрдоेंрдЯ рдЙрдзोрдЧ
4.рднाрд░рдд рдХा рдЖрдзाрд░рднूрдд рд╕рд░्рдЪрдиाрдд्рдордХ рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдЬो рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЧ्рд░ेрдбрд▓ाрдЗрдо рд╕्рдЯोрди рдХी рдк्рд░рдЪुрд░рддा рдХे рдХाрд░рдг рдХाрдлी рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрд╡ा рд╣ै рдПрдХ рдЯрди рд╕ीрдоेंрдЯ рдоें (1.6 рдЯрди рдЪुрдиा рдкрдд्рдерд░,.38 рдЯрди рдЬिрдк्рд╕рдо,3.8 рдЯрди рдХोрдпрд▓ा рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै
5.рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпाрд╕ 1904 рдоें рдордж्рд░ाрд╕ рд╕рдоुрдж्рд░ी рд╕ीрдкिрдпों рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
6.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд▓ाрдЦेрд░ी (рдмूंрджी) 1915 рдоें рдХ्рд▓िрдХ рдиिрдХ्рд╕рди рдХрдо्рдкрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
7.рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рд╡ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдЪिрддौреЬрдЧреЭ рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рджूрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди рдиाрдЧौрд░ рдХा рд╣ै
8.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╕ीрдоेंрдЯ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी рд╢्рд░ी рд╕ीрдоेंрдЯ рдм्рдпाрд╡рд░ (рдЕрдЬрдоेрд░) рдоें рд╣ै
ЁЯФ░рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕ीрдоेंрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиे
1.рд╢्рд░ी рд╕ीрдоेंрдЯ рдЙрдзोрдЧ 1985 рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ (рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХ्рд╖рдорддा/рдб्рд░ाрдЗрдк्рд░ोрд╕ेрд╕)
2.DLF рдмिрдиाрдиी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкाрд▓ी 1966 (рджрдпाрд▓рдкुрд░ा рд╡ рдкाрдЯрди рдХेрд╕рд░ рдЧांрд╡)
3.J.K рд▓рдХ्рд╖्рдоी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкिंрдбрд╡ाреЬा (рд╕िрд░ोрд╣ी)1982
4.рдмिрдиाрдиी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкिंрдбрд╡ाрдбा рд╕िрд░ोрд╣ी 1997
5.рдЧुрдЬрд░ाрдд рдЕрдо्рдмुрдЬा рд╕ीрдоेंрдЯ (рд╕िрд░ोрд╣ी)
6.JK рд╕ीрдоेंрдЯ рдбрдмोрдХ рдЙрджрдпрдкुрд░ 1970
7.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ुрдЧрд░ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдЙрджрдпрдкुрд░
8.JK рд╕ीрдоेंрдЯ рдиिрдо्рдмाрд╣ेреЬा (рдЪिрддोреЬрдЧреЭ)1974
9.рдЪिрддौрдбрдЧреЭ рд╕ीрдоेंрдЯ рд╡рд░्рдХ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ (рдЪेрддрдХ рдЫाрдк )
10.рдЖрджिрдд्рдп рд╕ीрдоेंрдЯ рдЪिрддौрдбрдЧреЭ 1995
11.рдмिреЬрд▓ा рдЬुрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиा (рдЪिрддौреЬрдЧреЭ)1995
12.рдоंрдЧрд▓рдо рд╕ीрдоेंрдЯ рдоोреЬрдХ рдЧांрд╡ рдХोрдЯा 1982
13.рд╢्рд░ीрд░ाрдо рд╕ीрдоेंрдЯ (рд░ाрдордирдЧрд░)рдХोрдЯा рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдЙрдд्рдкाрджрди
14.рдПрд╕ोрд╕िрдПрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ ACC рд▓ाрдЦेрд░ी рдЧांрд╡ рдмुрджी
15.рдЬрдпрдкुрд░ рдЙрдзोрдЧ рд▓ी.рд╕рд╡ाрдИрдоाрдзोрдкुрд░
⚠рд╕рдлेрдж рд╕ीрдоेंрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиा
1.JK рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдЧोрдЯрди рдиाрдЧौрд░
2.рдмिрд░рд▓ा рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдЦाрд░िрдпा рдЦрдЧाрд░ (рднोрдкाрд▓рдЧреЭ рдЬोрдзрдкुрд░)
3.JK рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдоांрдЧрд░ोрд▓ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ
ЁЯФ░ 9.рдирдордХ рдЙрдзोрдЧ
рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдЧुрдЬрд░ाрдд рдоे рд╣ोрддा рд╣ै (34%)
10.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рддीрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди рд╣ै рдЬрдмрдХि рдЭीрд▓ों рд╕े рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рд╣ै рджेрд╢ рдХा 12.10 % рднाрдЧ рд╣िрд╕्рд╕ा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рддा рд╣ै
ЁЯФЭ11.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдиाрд╡ा (рдиाрдЧौрд░) рдоें "рдоॉрдбрд▓ рд╕ाрд▓्рдЯ рдлाрд░्рдо "2002 рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╡ाрд▓ी рдЗрдХाрдЗрдпों рдХो рддрдХрдиीрдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рд╣ै
12.рдк्рд░рдоुрдЦ рдирдордХ рдХाрд░рдЦाрдиे
⚠рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдлुрд▓ेрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
➖рдоेंрдеा,рд░ूрдкрдирдЧреЭ, рдЦाрд░ी, рдЦंрдбेрд▓ा рдирджिрдпा рдпрд╣ा рдЧिрд░рддी рд╣ै
➖рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै (8.7)%
➖рдкрд░्рдпрдЯрди рд╣ेрддु "рд░ाрдорд╕рд░ рд╕ाрдЗрдЯ" рдХे рдиाрдо рд╕े рдкुрдХाрд░ा рдЬाрддा рд╣ै
➖рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1964 рдоें рдХी рдЧрдИ рдеी
➖рд╡ाрдпु рдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╣ै рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рдиा "рдХ्рдпाрд░ा рдирдордХ"рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै
➖1817 рдоें рдЕрдЧ्рд░ेрдЬो рдиे рд▓ीрдЬ рдкрд░ рд▓िрдпा рдеा
⚠рд╕ोрдбिрдпрдо рд╕рдпंрдд्рд░ рд╡ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯेрдЯ рдХेрдоिрдХрд▓ рд╡рд░्рдХ्рд╕ рд▓ी. рдбीрдбрд╡ाрдиा рдиाрдЧौрд░
➖рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеा (рджेрд╡рд▓) рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЗрд╕рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдл्рд▓ोрд░ाрдЗрдб рд╣ोрддा рд╣ै
⚠рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯेрдЯ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓ी. рдкंрдЪрдкрджрд░ा (рдмाреЬрдоेрд░)
➖рдоोрд░рд▓ी рдЭाреЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдлुрдЯрди рд╕े рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рдоे NaCL рдХी рдоाрдд्рд░ा 98 % рд╣ै рд╕рдмрд╕े рдЦाрд░े рдкाрдиी рдХी рдЭीрд▓ рд╣ै
⚠рдкोрдХрд░рдг рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░
⚠рдлрд▓ौрджी рдЬोрдзрдкुрд░ & рд▓ूрдгрдХрд░рдгрд╕рд░ (рдмीрдХाрдиेрд░) & рдЬाрдмрджिрдирдЧрд░(рдиाрдЧौрд░)
13.рдЙрдЪ्рдп рд╢्рд░ेрдгी рдХा рдирдордХ рдХाрд╡ेрдж рдЭीрд▓ рдоें рд╡ рдЖрдпोрдбीрди рдХाрд░рдЦाрдиा рдбीрдбрд╡ाрдиा рд╡ рдкंрдЪрдкрджрд░ा рдоें рд╣ै
ЁЯФ░ рдХांрдЪ рдЙрдж्рдпोрдЧ
14.рдХांрдЪ рдЙрдзोрдЧ рдоें рдХрдЪ्рдЪा рдоाрд▓ рд╣ेрддु рд╕िрд▓िрдХा рд╕ैрдг्рдб (рдХांрдЪ рдмाрд▓ुрдХ), рд╕ोрдбीрдпрдо рд╕рд▓्рдлेрдЯ ,рд╢ोрд░ा рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै рд╢ोрд░ा рд╕ुрд╖्рдХ рдк्рд░рджेрд╢ рд╡ рдЦाрд░े рдкाрдиी рдХी рдЭीрд▓ों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рд╕िрд▓िрдХा рдмाрд▓ू рдХो 1600°рддाрдк рдкрд░ рдкिрдШрд▓ाрддे рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдХोрдпрд▓े рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै
15.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдзौрд▓рдкुрд░ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде рднрд░рддрдкुрд░, рдмीрдХाрдиेрд░,рдЬोрдзрдкुрд░, рдХोрдЯा рдЙрджрдпрдкुрд░ рдЖрджि рдоे рд╣ोрддा рд╣ै
16.рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдзोрдЧ
1. рд╕ेрди्рдЯ рдЧोрдмेрди - рдХрд▓рд░ाрдиी рдЧांрд╡ рднिрд╡ाрдб़ी(рдЕрд▓рд╡рд░)
рдпрд╣ рдл्рд░ांрд╕ рдХрдо्рдкрдиी рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े 2008 рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЦिреЬрдХी рд╡ рджрд░рд╡ाрдЬे рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ै
2. рд╕ेрдордХोрд░ рдЧ्рд▓ाрд╕ рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ीрдЬ- рдХोрдЯा
рджрдХ्рд╖िрдг рдХोрд░िрдпा рдХрдо्рдкрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ैрдорд╕ंрдЧ tv рдХे рдкिрдЪ्рдЪрд░ рдЯ्рдпूрдм рдмрдиाрддे рд╣ै рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдмंрдж
3. рджी рд╣ाрдЗрдЯेрдХ рдк्рд░िрд╕िрдЬрди рдЧ्рд▓ाрд╕ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी - рдзौрд▓рдкुрд░
рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рдЬो рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓ рдХी рд╢рд░ाрдм рдХी рдмोрддрд▓ рдмрдиाрддा рд╣ै рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдмंрдж
4. рдзौрд▓рдкुрд░ рдЧ्рд▓ाрд╕ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी - рдзौрд▓рдкुрд░
рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ै 2010 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХрд░ рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓ рдоें рд╡िрд▓рдп 1000 рдЯрди рдЙрдд्рдкाрджрди рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рджेрд╢ рдХा 95% рд╣ै
▪рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рд░ाрдЬрд╕рдоंрдж рдоें рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै
▪рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕ рдЗрдХाрдИ рд░ाрдЬрд╕рдоंрдж рдоें рдкाрдИ рдЬाрддी рд╣ैं
▪рдордХрд░ाрдиा (рдиाрдЧौрд░ )рдХा рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдЕрдкрдиी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै
▪рдЧ्рд░ेрдиाрдЗрдЯ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕ рдЗрдХाрдИ рдХेंрдж्рд░ рдЬाрд▓ौрд░ рдоें рд╣ै
▪рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдоंрдбी рдХिрд╕рдирдЧреЭ рдЕрдЬрдоेрд░ рдоें рд╕्рдерддि рд╣ै
▪рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдХी рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдоूрд░्рддिрдпा рдЬрдпрдкुрд░ рдоें рдмрдирддी рд╣ै
ЁЯФ░рд╡рдирд╕्рдкрддि рдШी рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо 1964 рдоें рд╡рдирд╕्рдкрддि рдШी рдХा рдХाрд░рдЦाрдиा рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा рдЬो "рднीрд▓рд╡ाреЬा" рдоें рдЦोрд▓ा рдЧрдпा рдеा
▪рд╡ीрд░ рдмाрд▓рдХ рдЫाрдк рддेрд▓ рдЬрдпрдкुрд░ рдоें
▪рдЗंрдЬрди рдЫाрдк рднрд░рддрдкुрд░ рдоें рдЦोрд▓ा рдЧрдпा
ЁЯФ░рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдЙрдзोрдЧ (рднाрд░рдд рдХा рддीрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди)
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХोрдЯा (рдк्рд░рдердо) рд╡ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ (рдж्рд╡िрддीрдп) рд╣ै
♦рдЬैрд╡ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдХाрд░рдЦाрдиा -рднрд░рддрдкुрд░
♦рдЪрдо्рдмрд▓ рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдЧेреЬрдкाрди(рдХोрдЯा)
♦рд╢्рд░ीрд░ाрдо рдХेрдоिрдХрд▓ рдХोрдЯा
♦рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХेрдоिрдХрд▓ рдПंрдб рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдХрдкाрд╕рди рдЪिрддोреЬ
♦рдЬिंрдХ рд╕рд▓्рдлेрдЯ рджेрдмाрд░ी рдЙрджрдпрдкुрд░
♦рдЬ्рдпोрддि рдЯ्рд░िрдкрд▓ рдЦाрдж рдЦेрддреЬी рдЭुंрдЭुрдиूं
♦рд╕рд▓्рдл्рдпूрд░िрдХ рдПрд╕िрдб рдк्рд▓ाрдЯ рдЕрд▓рд╡рд░
ЁЯФ░рдКрди рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЙрди рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рд╣ै
▪рдРрд╕िрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рдоंрдбी рдмीрдХाрдиेрд░ рдоें рд╣ै
ЁЯФ░рдк्рд░рдоुрдЦ рдХेंрдж्рд░
▪рдЧрд▓ीрдЪा рдк्рд░рдХ्рд╖िрдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ рдмीрдХाрдиेрд░ 1992
▪рдХेंрдж्рд░ीрдп рдКрди рдмाрд░्рдб рдЬोрдзрдкुрд░ 1987
▪рд╕्рдЯेрдЯ рд╡ूрд▓ рдоिрд▓्рд╕ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рд╡рд░्рд╕्рдЯрд░्рдб рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдоिрд▓ рдЪूрд░ू
▪рд╡рд░्рд╕्рдЯрд░्рдб рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдоिрд▓ рд▓ाрдбूрди
▪рд╡िрджेрд╕ी рдЖрдпाрдд рдиिрд░्рдпाрдд рд╕ंрд╕्рдеा рдХोрдЯा
▪рднाрд░рдд рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рдл्рд░ेंрдб्рд╕ рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓्рд╕ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рд╕िंрдеेрдЯिрдХ рд╡ूрд▓рди рдХाрд░рдЦाрдиा рднीрд▓рд╡ाреЬा
▪рдХाрд▓рдЧी рд╕рдпंрдд्рд░ рдХोрдЯा
▪рдЙрди рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХाрд░рдЦाрдиा рдмीрдХाрдиेрд░ 1965
ЁЯФ░рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдЙрдзोрдЧ
▪рдоेрдЯрд▓ рдмिрдЬрд▓ी рдиिрд░्рдоाрдг
▪рдХेрдк्рдЯрд╕рди рдкाрдиी рдХे рдоीрдЯрд░ рдЬрдпрдкुрд░ рдкाрд▓ी
▪рд╕िрдордХो рд╡ैрдЧрди рднрд░рддрдкुрд░
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдХेंрдж्рд░ рд╕्рдеाрдкिрдд рдЙрдзोрдЧ
1.рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдЬрдпрдкुрд░ 1964 (рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ाрд▓्рдЯ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े)
2.рд╣िंрджुрд╕्рдеाрди рдорд╢ीрди рдЯूрд▓्рд╕ - рдЕрдЬрдоेрд░ (рдЪрдХोрд╕्рд▓ोрд╡ाрдХिрдпा рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े)
3.рдк्рд░िрд╕िрдЬрди рдЗंрд╕्рдЯीрдоेрди्рдЯ рд▓ी.рдХोрдЯा 1964
4.рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХेрдоिрдХрд▓ рдПंрдб рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдХрдкाрд╕рди рдЪिрддोреЬ
5.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рд╡ рдЗрдирд╕्рдЯ्рдпूрдоेрди्рдЯ рдХрдирдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
6.рдоॉрдбрд░्рди рдмेрдХрд░ी рдЗंрдбिрдпा рд▓ि. рдЬрдпрдкुрд░ (рдм्рд░ेрдб рдХा)
7.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рдЬिंрдХ рд▓ी.рджेрдмाрд░ी рдЙрджрдпрдкुрд░
8.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рдХाрдкрд░ рд▓ी рдЦेрддреЬी 1967 USA рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕
рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि
1.рдк्рд░рдердо рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 24 рдЬूрди 1978
⤵рдЦाрджी рдЧ्рд░ाрдоोрдж्рдпोрдЧ рд╣рдердХрд░рдШा рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдеा
⤵рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЕрд╕рди्рддुрд▓рди рдХो рдХрдо рдХрд░рдиा
⤵рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рд▓ाрдЧू рд╣ुрдИ рдеी
2.рдж्рд╡िрддीрдп рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि рдЕрдк्рд░ेрд▓ 1991
▪рдХृрд╖ि рддрдеा рдЦрдиिрдЬ рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧो рдХो рдмреЭाрд╡ा рджेрдиा
▪рд╕ंрд╕ाрдзрди рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧो рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा
▪рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рд▓ाрдЧू рд╣ुрдИ
3.рддृрддीрдп рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 15 рдЬूрди 1994
▪рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╡ рдиिрдЬी рднाрдЧीрджाрд░ी рдХो рдмреЭाрдиा
▪рддीрд╡्рд░ рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
▪рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ुрдИ рдеी
4.рдЪौрдеी рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 4 рдЬूрди 1998
▪рд╡िрд╢िрд╖्рда рдУрдзोрдЧिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдиिрд╡ेрд╢ рдХो рдмреЭाрд╡ा рджेрдиा рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै
▪рд╡िрдХाрд╕ рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा
▪рдпрд╣ рдЕрд╢ोрдХ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдХे рд╕рдордп рдЪाрд▓ू рд╣ुрдИ рдеी
5.рдкंрдЪрдо рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 29 рдЬूрди 2010
▪рдЖрдзрд░рднूрдд рд╕рд░рдЪрдиा рдкрд░िрд╡рд╣рди рдКрд░्рдЬा рд╕ंрдЪाрд░ рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा рдеा
▪рдирд╡ीрди /рд╡्рдпाрдкрдХ рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि рдеी
▪рдЕрд╢ोрдХ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдХे рд╕рдордп
6.рдиिрд╡ेрд╢ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдиीрддि 28 рдЬुрд▓ाрдИ 2003 рдоें рдиिрд╡ेрд╢ рдоें рд╡ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоें рд╡рд░्рдж्рдзि рдХрд░рдиा рд╣ै
7.рдиिрд╡ेрд╢ рдк्рд░ोрддрд╕ाрд╣рди рдпोрдЬрдиा 8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2014 рдХो рдиिрд╡ेрд╢ рдоें рд╡рд░्рдж्рдзि рд╡ рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоें рд╕ृрдЬрди рдХрд░рдиा рд╣ै
8.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдк्рд░рдердо рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ 28 рдоाрд░्рдЪ 196рдУ рдХो RIMDC рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЙрдж्рдпोрдЧ рддрдеा рдЦрдиिрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рдиिрдЧрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ुрд╡ा
9.рдмाрдж рдоें 1979 рдХो рдЦрдиिрдЬ рд╡िрднाрдЧ рдХो RSMDC рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдеी
10.RIICO рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЬрдирд╡рд░ी 1980 рдХो рдХी рдЧрдИ рдеी (рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдПрд╡ं рд╡िрдиिрдпोрдЧ рдиिрдЧрдо рд▓ी.)
11.рд░ीрдХो рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓рдШु ,рдордз्рдпрдо рд╡ рд╡рд░рд╣рдж рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдУрдзोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдЗрдпों рдХो рдЕрд▓्рдкрдХाрд▓ीрди рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рд╡ाрдиा рдеा
12.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЬोрдзрдкुрд░ рдоें рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ै (SEZ, AEZ, EPIP, CYBER, рдПрдЧ्рд░ो реЮूрдб рдкाрд░्рдХ,рд╕्рдкाрдЗрд╕ рдкाрд░्рдХ рд╣ै
ЁЯФ░RIICO рд░ीрдХो 1980
рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╡ рд╡िрдиिрдпोрдЧ рд▓ी.
▪28 рдоाрд░्рдЪ 1969 рдХो рдЧрдарди рд╣ुрд╡ा
▪рдЗрд╕рдХा рдХाрд░्рдп рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрди рдЛрдг рдпा рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╡ рдордз्рдпрдо рд╡ рд╡рд░рд╣рдж рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा рдУрдзोрдЧिрдХ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджेрдиा рд╣ै
▪рдк्рд░ाрд░ंрдо्рдн рдоें рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рдЙрдзोрдЧ рд╡ рдЦрдиिрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рд░рдЦा 1979 рдоें рдЦрдиिрдЬ рд╡िрднाрдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╣ोрдиे рдкрд░ 1980 рдоें RIICO рдХा рдиाрдо рд░рдЦा рдЧрдпा
▪рдпрд╣ 340 рдЙрдзोрдЧ рдЗрдХाрдЗрдпों рдХे рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ै
рдЗрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд
SEZ (6)
EPIP (4)
рдЧ्рд░ीрди рдкाрд░्рдХ
рдПрдЧ्рд░ो реЮूрдб рдкाрд░्рдХ (4)
AES (2)
рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрдЯेрдб рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдкाрд░्рдХ (5)
ЁЯФ░EPIP рдиिрд░्рдпाрдд рд╕рд╡ंрд░्рдзрди рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ
1.EPIP рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░ (рдЬेрдо्рд╕ рдПंрдб рдЬ्рд╡ेрд▓рд░ी) рднाрд░рдд рдХा рдкрд╣рд▓ा
2.EPIP рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░ 2nd
3.EPIP рдмोрд░ाрдиाреЬा рдЬोрдзрдкुрд░ 2005
4.EPIP рдиीрдорд░ाрдиा рдЕрд▓рд╡рд░ 2007
ЁЯФ░рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ (рдеीрдо рдкाрд░्рдХ)
▪рдЗрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд░ीрдХो рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी
1.рд▓ेрджрд░ рдкाрд░्рдХ ..рдоाрдирдкुрд░ा рдоोрдЪрдбी (рдЬрдпрдкुрд░ рдоें)
▪рдпрд╣ рдЪрдореЬा рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХृрдд рд╣ै
▪рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╕ीрддाрдкुрд░ा рд╡ рднिрд╡ाреЬी рдоें рд╕्рдеीрдд рд╣ै
2.рдПрдкैрд░рд▓ рдкाрд░्рдХ - рдорд╣рд▓ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдиिрд░्рдпाрдд рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рд╡ рд╣ै
3.рд╣ोрдЬрд░ी рдкाрд░्рдХ - рдЪोрдкрдирдХी рднिрд╡ाреЬी рдЕрд▓рд╡рд░
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै
4.рд╕ूрдЪрдиा рдк्рд░ोрдзोрдЧिрдХी рдкाрд░्рдХ - рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рдХोрдЯा,рдЬोрдзрдкुрд░, рдЙрджрдпрдкुрд░, рднिрд╡ाреЬी рдоें рднी рд╕्рдеीрдд рд╣ै
5.рд╕ॉрдл्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдкाрд░्рдХ - рдХрдирдХрдкूрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рддрдХрдиीрдХी рдХे рд▓िрдП
6.рд╕िрд░рдоेрдХ рдкाрд░्рдХ -рдЦाрд░ा рдмीрдХाрдиेрд░
▪рдЪीрдиी рдоिрдЯ्рдЯी рдмрд░्рддрди рдХे рд▓िрдП
7.рд╕ाрдЗрдмрд░ рдкाрд░्рдХ - рдЬोрдзрдкुрд░
▪рд╕ॉрдл्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी IT рдХे рд▓िрдП
8.рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдкाрд░्рдХ - рднीрд▓рд╡ाреЬा
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП
9.рдкुрд╖्рдк рдкाрд░्рдХ - рдЦुрд╢рдЦेреЬा рдЕрд▓рд╡рд░
10.рд╕्рдЯोрди рдкाрд░्рдХ
рдоंрдбोрд░ рдЬोрдзрдкुрд░
рдмाреЬी рдмाрд╕ेреЬा рдзौрд▓рдкुрд░
рдоाрд╕рд▓рдкुрд░ рдХрд░ोрд▓ी
▪рдкрдд्рдерд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП
ЁЯФЭC - DOS рд╕ेрди्рдЯрд░ рдлॉрд░ рдбрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдЖрдл рд╕्рдЯोрди (рд╕ीрддाрдкुрд░ा) рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा
11.рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдкाрд░्рдХ
▪рдХूрдХрд╕ (рдЬрдпрдкुрд░) рд╕्рд╡ीрдбрди рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े
▪рдЪोрдкрди्рдХी (рднिрд╡ाреЬी)
12.рдСрдЯो рд╕рд╣ाрдпрдХ рдкाрд░्рдЯ рдШंрдЯрд▓ рднिрд╡ाреЬी рд╡ рдкрдерд░ेрдбी
13.рдмाрдпो рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдкाрд░्рдХ рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдмोрд░ाрдиाреЬा рд╡ рдЪोрдкрди्рдХी рднिрд╡ाреЬी рдоें
14.рдСрдЯो рдоोрдмाрдИрд▓ рдХॉрдо्рдк्рд▓ेрдХ्рд╕ рдмाреЬрдоेрд░
15.рдЙрди рдЙрдзोрдЧ рдЧोрд╣рди рдм्рдпाрд╡рд░, рдмीрдХाрдиेрд░
ЁЯФ░ AEZ рдПрдЧ्рд░ो рдПрдХ्рд╕рдкोрд░्рдЯ рдЬॉрди (2)
▪рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрди рдиिрд░्рдпाрдд рдХो рдмреЭाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै
1.рдХोрдЯा рдзрдиिрдпा рдХे рд▓िрдП
2.рдЬोрдзрдкुрд░ рдЬीрд░ा рдХे рд▓िрдП
ЁЯФ░рдЕрди्рдп рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмिंрджु
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╡िрдд्рдд рдиिрдЧрдо RFC
рд╕्рдеाрдкрдиा - рдЬрдпрдкुрд░ рдоें 17 рдЬрдирд╡рд░ी 1955
рд▓рдШु рдордз्рдпрдо рдЙрдзोрдЧो рдХे рд▓िрдП рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा
▪рд░ाрдЬрд╕िрдХो 3 рдЬूрди 1961
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕्рдеिрдд рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рдЙрдкрдХ्рд░рдо
1. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдорд╢ीрди рдЯूрд▓्рд╕ рд▓िрдоिрдЯेрдб(HMT) рдЕрдЬрдоेрд░
▪рдШрдб़ी рдмрдиाрдиे рдХा рдХाрд░рдЦाрдиा
▪рдЪैрдХ рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд
2. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдХाॅрдкрд░ рд▓िрдоिрдЯेрдб, рдЭुрди्рдЭुрдиू рдЦेрддрдб़ी
▪рдпू. рдПрд╕. рдП. рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд
3. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдЬिंрдХ рд▓िрдоिрдЯेрдб
▪ рджेрдмाрд░ी, рдЙрджрдпрдкुрд░
▪ рдЪрди्рджैрд░ीрдпा, рдЪिрдд्рддौрдб़рдЧрдв़
4. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рд╕ाॅрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб, рд╕ांрднрд░ рдЬрдпрдкुрд░
5. рдЗрди्рд╕्рдЯूрдоेंрд╢рди рд▓िрдоिрдЯेрдб - рдХोрдЯा
рд╕рд╣ाрдпрдХ рдЗрдХाрдИ - рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЗрд▓ै. рдПрдг्рдб рдЗрди्рдЯ्рд░ुрдоेंрд╢рди рд▓िрдоिрдЯेрдб
ЁЯФЭрдиोрдЯ -
рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рд╡ाрд▓े рдЬिрд▓े - 1. рдЬрдпрдкुрд░ 2. рдЕрд▓рд╡рд░
▪рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рд╡ाрд▓ा рдЬिрд▓ा - рд╣рдиुрдоाрдирдЧрдв़
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдордз्рдпрдо рдПрд╡рдо् рд╡ृрд╣рдд рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмрдб़ा рдЬिрд▓ा - рдЕрд▓рд╡рд░ рд╡ рднीрд▓рд╡ाрдб़ा
▪рднाрд░рдд рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдирдЧрд░ी - рдХाрдирдкुрд░
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдирдЧрд░ी - рдХोрдЯा
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░/рдЯैрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓्рд╕ рд╕ीрдЯी - рднीрд▓рд╡ाрдб़ा
▪рднाрд░рдд рдоें рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░/рдЯैрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓्рд╕ рд╕ीрдЯी - рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж, рдоुрдо्рдмрдИ
1.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЧрдарди рдХे рд╕рдордп 11 рд╡ृрд╣рдж рдЙрдж्рдпोрдЧ (7- рд╕ुрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ 2- рд╕ीрдоेрди्рдЯ рд╡ 2 рдЪीрдиी рдЙрдж्рдпोрдЧ)рдФрд░ 207 рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпा рдеी
2.рджुрд╕рд░ीं рдкंрдЪрд╡рд░्рд╖ीрдп рдпोрдЬрдиा рдоें рдЙрдзोрдЧो рдХो рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдп рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी рдЧрдИ рдеी
3. рдЬिрд▓ा рдЙрдзोрдЧ рдХेंрдж्рд░
рдЗрдирдХा рд╡рд░्рд╖ 1978 рдоे рдХेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╡рд░्рддिрдд рдпोрдЬрдиा рдХे рддрд╣рдд рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ो рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдоे 36 рдЬिрд▓ा рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХेрди्рдж्рд░ рд╡ 8 рдЙрдкрдХेрди्рдж्рд░ рд╣ै
4.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ
➖ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा -рдЬрдпрдкुрд░ рдоें
➖ рд╡ृрд╣рдж рдЖрдж्рдпौрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЕрд▓рд╡рд░ рдоें
➖ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдмрд╣ुрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рднिрд╡ाреЬी(рдЕрд▓рд╡рд░ )рдоें рд╣ै
5.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рди्рдпूрдирддрдо
➖рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпा рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рдоें
➖рди्рдпूрдирддрдо рдкंрдЬीрдХृрдд рдлैрдХ्рдЯ्рд░िрдпां рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рд╡ рдмाрд░ां рдоें рд╣ै
➖рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЦрдирди рдкрдЯ्рдЯे рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдХे рд╣ै
6.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпा
(рдЕрдм рддрдХ рдЪाрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдШोрд╖िрдд)
➖рдпे рдЪाрд░ो рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдиीрддिрдпाँ рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рднैрд░ोрд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рдШोрд╖िрдд рдХी рдЧрдИ рдеी
♻рдк्рд░рдердо 24 рдЬूрди 1978
рдЦाрджी, рд╣рдердХрд░рдШा, рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдХे рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा
♻рджुрд╕рд░ी рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1990 рдХो рдШोрд╖िрдд (рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1991 рдХो рд▓ाрдЧू) рд╕ाрдзрди рдЖрдзрд░िрдд рдЙрдзोрдЧ рдХा рд╡िрдХाрд╕
♻рддीрд╕рд░ी 15 рдЬूрди 1994 рддीрд╡्рд░ рдЧрддि рд╕े рдФрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
♻рдЪोрдеी 4 рдЬूрди 1998 рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
7.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдирд╡ीрди рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 2010 -рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╡िрдиिрд░्рдоाрдг рдЙрдзोрдЧ рд╡ рд╕ेрд╡ा рдХो рдмреЭाрдиा рд╣ै
8.рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें 34 рдЬिрд▓ा рдЙрдзोрдЧ рд╡ 7 рдЙрдкрдХेंрдж्рд░ рд╣ै
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдмृрд╣рдж рдПрд╡рдо рдордз्рдпрдо рдЙрдзोрдЧ
⚠рд╕ूрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ
9.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рдПрд╡рдо рдХृрд╖ि рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдпрд╣ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд▓ोрдЧो рдХो рд░ोрдЬрдЧाрд░ рджेрддा рд╣ै
10.рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдк्рд░рдердо рд╕ूрддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдоीрд▓ "рджी рдХृрд╖्рдгा рдоीрд▓ рд▓िрдоिрдЯेрдб 1889 рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░" рд╣ै рдЬो рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ेрда рджाрдоोрджрд░ рджाрд╕ рд░ाрдаी рд╡ рдХрд░्рдирд▓ рдбिрдХ्рд╕рди рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻11.рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓े(3 рд╣ै)
1.рдПрдбрд╡рд░्рдб рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1906- рд░ाрдЬ्рдп рдХी рджुрд╕рд░ीं рдмреЬी рдоिрд▓ рд╣ै
2.рдорд╣ाрд▓рдХ्рд╖्рдоी рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1925 рд░ाрдЬ्рдп рдХी рддीрд╕рд░ी рдмреЬी рдоिрд▓ рд╣ै
3.рд╡िрдЬрдп рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ рд╡िрдЬрдпрдирдЧрд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1932 рдоें
ЁЯФЭрдЗрдирдХो рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡рд╕्рдд्рд░ рдиिрдЧрдо 1973-74 рдоें рдЗрд╕рдХा рдЕрдзिрдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻12.рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓
1.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ рдЧुрд▓ाрдмрдкुрд░ा (рднीрд▓рд╡ाреЬा) 1965
2.рд╢्рд░ी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ -рд╣рдиुрдоाрдирдЧреЭ 1978
3.рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕рд╣рдХाрд░ी рдХрддाрдИ рдоिрд▓ -рдЧंрдЧाрдкुрд░ (рднीрд▓рд╡ाреЬा)
ЁЯФЭ1 рдЕрдк्рд░ेрд▓ 1993 рдоें рдЗрди рддीрдиो рдоिрд▓ो рдХो рд╡ рдЧुрд▓ाрдмрдкुрд░ा рдХी рдЬिрдиिрдЧ рдоें рдоिрд▓ाрдХрд░ "рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ी рд╕्рдкрдиिрдЧ рд╡ рдЬिрдиिрдЧ рд╕ँрдШ(SPINFED) рдмрдиा рджिрдпा рдЧрдпा рдеा
♻14.рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдоिрд▓े
1.рджी рдХृрд╖्рдгा рдоिрд▓्рд╕ рд▓ी. рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ 1889
2.рдорд╣ाрд░ाрдЬा рдЙрдоेрджрд╕िंрд╣ рдоिрд▓्рд╕ рдкाрд▓ी 1961 (рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╡ рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХ्рд╖рдорддा)
3.рдЙрджрдпрдкुрд░ рдХॉрдЯрди рдоिрд▓ 1961
4.рдЖрджिрдд्рдп рдоिрд▓ рдХिрд╕рдирдЧреЭ рдЕрдЬрдоेрд░
5.рд╕ाрд░्рджुрд▓ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рд╢्рд░ीрдЧंрдЧाрдирдЧрд░ 1946
6.рдЬोрдзрдкुрд░ рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓ рдЬोрдзрдкुрд░
7.рдЖрдзुрдиिрдХ рдкोрд▓िрдЯेрдХ्рд╕ рдЖрдмूрд░ोрдб рд╕िрд░ोрд╣ी
8.рдоेрд╡ाреЬ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдоिрд▓्рд╕ рднीрд▓рд╡ाреЬा 1938
9.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдкिрдиिंрдЧ рд╡ рд╡िрдЧिрд╕ рднीрд▓рд╡ाреЬा 196рдк
10.рдоॉрдбрд░्рди рдЧ्рд░ुрдк рднीрд▓рд╡ाреЬा
11.рдордгिрдХ्рдпрд▓ाрд▓ рд╡рд░्рдоा рднीрд▓рд╡ाреЬा
12.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдоिрд▓ рднрд╡ाрдиी рдоंрдбी рднीрд▓рд╡ाреЬा 1968
13.рд╢्рд░ी рдЧोрдкाрд▓ рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी (рдХोрдЯा)
14.рдоॉрдбрд░्рди рд╕िंрдирдЯेрдХ рдоिрд▓ рдЕрд▓рд╡рд░
15.рдЬрдпрдкुрд░ рд╕िрдкрдиिрдЧ рд╡ рд╡िрдоिрдЧ (рдЬрдпрдкुрд░)
16.рдкोрджाрд░ рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдЬрдпрдкुрд░
17.рд╡ेрд╕्рдЯрд░्рди рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдиाрдЧौрд░ рд╡ рдЪूрд░ू
15.рд╡рд╕्рдд्рд░ рдирдЧрд░ी рднीрд▓рд╡ाреЬा (рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░ рдСрдл рдЗंрдбिрдпा) рднीрд▓рд╡ाреЬा рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдЗрд╕े рд╡ाрдгिрдЬ्рдпिрдХ рдПрд╡рдо рдЙрдзोрдЧ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдиे "рдЯाрдЙрди рдСрдл рдПрдХ्рд╕рдкाрд░्рдЯ рдлाрд░ рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓" рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा
ЁЯФ░2.рдЪीрдиी рдЙрдзोрдЧ
1.рдпрд╣ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рджूрд╕рд░ा рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдХृрд╖ि рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╣ै
2.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЪीрдиी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╡ рдЪिрддौреЬ рдоें рд╣ै
3.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдоिрд▓े
➖рджी рдоेрд╡ाреЬ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ рднोрдкाрд▓ рд╕ाрдЧрд░ (рдЪिрддोреЬрдЧреЭ) рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рдк्рд░рдердо 1932
➖рджी рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ рдХрдоिрдирдкुрд░ा рдЧांрд╡ (рдЧंрдЧाрдирдЧрд░) рдоें рджुрд╕рд░ीं рдоिрд▓ 1937
➖рдХेрд╢ोрд░ाрдпрдкाрдЯрди рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ (рдмूंрджी)1965
➖рдЙрджрдпрдкुрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ 1976
ЁЯФ░рд╕ीрдоेंрдЯ рдЙрдзोрдЧ
4.рднाрд░рдд рдХा рдЖрдзाрд░рднूрдд рд╕рд░्рдЪрдиाрдд्рдордХ рдЙрдзोрдЧ рд╣ै рдЬो рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдЧ्рд░ेрдбрд▓ाрдЗрдо рд╕्рдЯोрди рдХी рдк्рд░рдЪुрд░рддा рдХे рдХाрд░рдг рдХाрдлी рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрд╡ा рд╣ै рдПрдХ рдЯрди рд╕ीрдоेंрдЯ рдоें (1.6 рдЯрди рдЪुрдиा рдкрдд्рдерд░,.38 рдЯрди рдЬिрдк्рд╕рдо,3.8 рдЯрди рдХोрдпрд▓ा рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै
5.рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдк्рд░рдпाрд╕ 1904 рдоें рдордж्рд░ाрд╕ рд╕рдоुрдж्рд░ी рд╕ीрдкिрдпों рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
6.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд▓ाрдЦेрд░ी (рдмूंрджी) 1915 рдоें рдХ्рд▓िрдХ рдиिрдХ्рд╕рди рдХрдо्рдкрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा
7.рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рд╡ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдЪिрддौреЬрдЧреЭ рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рджूрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди рдиाрдЧौрд░ рдХा рд╣ै
8.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╕ीрдоेंрдЯ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी рд╢्рд░ी рд╕ीрдоेंрдЯ рдм्рдпाрд╡рд░ (рдЕрдЬрдоेрд░) рдоें рд╣ै
ЁЯФ░рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕ीрдоेंрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиे
1.рд╢्рд░ी рд╕ीрдоेंрдЯ рдЙрдзोрдЧ 1985 рдм्рдпाрд╡рд░ рдЕрдЬрдоेрд░ (рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХ्рд╖рдорддा/рдб्рд░ाрдЗрдк्рд░ोрд╕ेрд╕)
2.DLF рдмिрдиाрдиी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкाрд▓ी 1966 (рджрдпाрд▓рдкुрд░ा рд╡ рдкाрдЯрди рдХेрд╕рд░ рдЧांрд╡)
3.J.K рд▓рдХ्рд╖्рдоी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкिंрдбрд╡ाреЬा (рд╕िрд░ोрд╣ी)1982
4.рдмिрдиाрдиी рд╕ीрдоेंрдЯ рдкिंрдбрд╡ाрдбा рд╕िрд░ोрд╣ी 1997
5.рдЧुрдЬрд░ाрдд рдЕрдо्рдмुрдЬा рд╕ीрдоेंрдЯ (рд╕िрд░ोрд╣ी)
6.JK рд╕ीрдоेंрдЯ рдбрдмोрдХ рдЙрджрдпрдкुрд░ 1970
7.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ुрдЧрд░ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдЙрджрдпрдкुрд░
8.JK рд╕ीрдоेंрдЯ рдиिрдо्рдмाрд╣ेреЬा (рдЪिрддोреЬрдЧреЭ)1974
9.рдЪिрддौрдбрдЧреЭ рд╕ीрдоेंрдЯ рд╡рд░्рдХ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ (рдЪेрддрдХ рдЫाрдк )
10.рдЖрджिрдд्рдп рд╕ीрдоेंрдЯ рдЪिрддौрдбрдЧреЭ 1995
11.рдмिреЬрд▓ा рдЬुрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиा (рдЪिрддौреЬрдЧреЭ)1995
12.рдоंрдЧрд▓рдо рд╕ीрдоेंрдЯ рдоोреЬрдХ рдЧांрд╡ рдХोрдЯा 1982
13.рд╢्рд░ीрд░ाрдо рд╕ीрдоेंрдЯ (рд░ाрдордирдЧрд░)рдХोрдЯा рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдЙрдд्рдкाрджрди
14.рдПрд╕ोрд╕िрдПрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ ACC рд▓ाрдЦेрд░ी рдЧांрд╡ рдмुрджी
15.рдЬрдпрдкुрд░ рдЙрдзोрдЧ рд▓ी.рд╕рд╡ाрдИрдоाрдзोрдкुрд░
⚠рд╕рдлेрдж рд╕ीрдоेंрдЯ рдХाрд░рдЦाрдиा
1.JK рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдЧोрдЯрди рдиाрдЧौрд░
2.рдмिрд░рд▓ा рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдЦाрд░िрдпा рдЦрдЧाрд░ (рднोрдкाрд▓рдЧреЭ рдЬोрдзрдкुрд░)
3.JK рд╡ाрдЗрдЯ рд╕ीрдоेंрдЯ рдоांрдЧрд░ोрд▓ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ
ЁЯФ░ 9.рдирдордХ рдЙрдзोрдЧ
рднाрд░рдд рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдЧुрдЬрд░ाрдд рдоे рд╣ोрддा рд╣ै (34%)
10.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рддीрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди рд╣ै рдЬрдмрдХि рдЭीрд▓ों рд╕े рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рд╣ै рджेрд╢ рдХा 12.10 % рднाрдЧ рд╣िрд╕्рд╕ा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рддा рд╣ै
ЁЯФЭ11.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдиाрд╡ा (рдиाрдЧौрд░) рдоें "рдоॉрдбрд▓ рд╕ाрд▓्рдЯ рдлाрд░्рдо "2002 рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╡ाрд▓ी рдЗрдХाрдЗрдпों рдХो рддрдХрдиीрдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рд╣ै
12.рдк्рд░рдоुрдЦ рдирдордХ рдХाрд░рдЦाрдиे
⚠рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдлुрд▓ेрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
➖рдоेंрдеा,рд░ूрдкрдирдЧреЭ, рдЦाрд░ी, рдЦंрдбेрд▓ा рдирджिрдпा рдпрд╣ा рдЧिрд░рддी рд╣ै
➖рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै (8.7)%
➖рдкрд░्рдпрдЯрди рд╣ेрддु "рд░ाрдорд╕рд░ рд╕ाрдЗрдЯ" рдХे рдиाрдо рд╕े рдкुрдХाрд░ा рдЬाрддा рд╣ै
➖рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा 1964 рдоें рдХी рдЧрдИ рдеी
➖рд╡ाрдпु рдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╣ै рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рдиा "рдХ्рдпाрд░ा рдирдордХ"рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै
➖1817 рдоें рдЕрдЧ्рд░ेрдЬो рдиे рд▓ीрдЬ рдкрд░ рд▓िрдпा рдеा
⚠рд╕ोрдбिрдпрдо рд╕рдпंрдд्рд░ рд╡ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯेрдЯ рдХेрдоिрдХрд▓ рд╡рд░्рдХ्рд╕ рд▓ी. рдбीрдбрд╡ाрдиा рдиाрдЧौрд░
➖рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеा (рджेрд╡рд▓) рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЗрд╕рдоे рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдл्рд▓ोрд░ाрдЗрдб рд╣ोрддा рд╣ै
⚠рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕्рдЯेрдЯ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓ी. рдкंрдЪрдкрджрд░ा (рдмाреЬрдоेрд░)
➖рдоोрд░рд▓ी рдЭाреЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдлुрдЯрди рд╕े рдирдордХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рдоे NaCL рдХी рдоाрдд्рд░ा 98 % рд╣ै рд╕рдмрд╕े рдЦाрд░े рдкाрдиी рдХी рдЭीрд▓ рд╣ै
⚠рдкोрдХрд░рдг рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░
⚠рдлрд▓ौрджी рдЬोрдзрдкुрд░ & рд▓ूрдгрдХрд░рдгрд╕рд░ (рдмीрдХाрдиेрд░) & рдЬाрдмрджिрдирдЧрд░(рдиाрдЧौрд░)
13.рдЙрдЪ्рдп рд╢्рд░ेрдгी рдХा рдирдордХ рдХाрд╡ेрдж рдЭीрд▓ рдоें рд╡ рдЖрдпोрдбीрди рдХाрд░рдЦाрдиा рдбीрдбрд╡ाрдиा рд╡ рдкंрдЪрдкрджрд░ा рдоें рд╣ै
ЁЯФ░ рдХांрдЪ рдЙрдж्рдпोрдЧ
14.рдХांрдЪ рдЙрдзोрдЧ рдоें рдХрдЪ्рдЪा рдоाрд▓ рд╣ेрддु рд╕िрд▓िрдХा рд╕ैрдг्рдб (рдХांрдЪ рдмाрд▓ुрдХ), рд╕ोрдбीрдпрдо рд╕рд▓्рдлेрдЯ ,рд╢ोрд░ा рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै рд╢ोрд░ा рд╕ुрд╖्рдХ рдк्рд░рджेрд╢ рд╡ рдЦाрд░े рдкाрдиी рдХी рдЭीрд▓ों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рд╕िрд▓िрдХा рдмाрд▓ू рдХो 1600°рддाрдк рдкрд░ рдкिрдШрд▓ाрддे рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдХोрдпрд▓े рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै
15.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдзौрд▓рдкुрд░ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде рднрд░рддрдкुрд░, рдмीрдХाрдиेрд░,рдЬोрдзрдкुрд░, рдХोрдЯा рдЙрджрдпрдкुрд░ рдЖрджि рдоे рд╣ोрддा рд╣ै
16.рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдзोрдЧ
1. рд╕ेрди्рдЯ рдЧोрдмेрди - рдХрд▓рд░ाрдиी рдЧांрд╡ рднिрд╡ाрдб़ी(рдЕрд▓рд╡рд░)
рдпрд╣ рдл्рд░ांрд╕ рдХрдо्рдкрдиी рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े 2008 рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЦिреЬрдХी рд╡ рджрд░рд╡ाрдЬे рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ोрддे рд╣ै
2. рд╕ेрдордХोрд░ рдЧ्рд▓ाрд╕ рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ीрдЬ- рдХोрдЯा
рджрдХ्рд╖िрдг рдХोрд░िрдпा рдХрдо्рдкрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ैрдорд╕ंрдЧ tv рдХे рдкिрдЪ्рдЪрд░ рдЯ्рдпूрдм рдмрдиाрддे рд╣ै рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдмंрдж
3. рджी рд╣ाрдЗрдЯेрдХ рдк्рд░िрд╕िрдЬрди рдЧ्рд▓ाрд╕ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी - рдзौрд▓рдкुрд░
рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рдЬो рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓ рдХी рд╢рд░ाрдм рдХी рдмोрддрд▓ рдмрдиाрддा рд╣ै рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдмंрдж
4. рдзौрд▓рдкुрд░ рдЧ्рд▓ाрд╕ рдлैрдХ्рдЯ्рд░ी - рдзौрд▓рдкुрд░
рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ै 2010 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХрд░ рдЧंрдЧाрдирдЧрд░ рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓ рдоें рд╡िрд▓рдп 1000 рдЯрди рдЙрдд्рдкाрджрди рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рджेрд╢ рдХा 95% рд╣ै
▪рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рд░ाрдЬрд╕рдоंрдж рдоें рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै
▪рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╕ंрдЧрдорд░рдорд░ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕ рдЗрдХाрдИ рд░ाрдЬрд╕рдоंрдж рдоें рдкाрдИ рдЬाрддी рд╣ैं
▪рдордХрд░ाрдиा (рдиाрдЧौрд░ )рдХा рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдЕрдкрдиी рдЧुрдгрд╡рдд्рддा рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢्рд╡ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै
▪рдЧ्рд░ेрдиाрдЗрдЯ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕ рдЗрдХाрдИ рдХेंрдж्рд░ рдЬाрд▓ौрд░ рдоें рд╣ै
▪рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдоंрдбी рдХिрд╕рдирдЧреЭ рдЕрдЬрдоेрд░ рдоें рд╕्рдерддि рд╣ै
▪рд╕рдЧрдорд░рдорд░ рдХी рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдоूрд░्рддिрдпा рдЬрдпрдкुрд░ рдоें рдмрдирддी рд╣ै
ЁЯФ░рд╡рдирд╕्рдкрддि рдШी рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо 1964 рдоें рд╡рдирд╕्рдкрддि рдШी рдХा рдХाрд░рдЦाрдиा рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा рдЬो "рднीрд▓рд╡ाреЬा" рдоें рдЦोрд▓ा рдЧрдпा рдеा
▪рд╡ीрд░ рдмाрд▓рдХ рдЫाрдк рддेрд▓ рдЬрдпрдкुрд░ рдоें
▪рдЗंрдЬрди рдЫाрдк рднрд░рддрдкुрд░ рдоें рдЦोрд▓ा рдЧрдпा
ЁЯФ░рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдЙрдзोрдЧ (рднाрд░рдд рдХा рддीрд╕рд░ा рд╕्рдеाрди)
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХोрдЯा (рдк्рд░рдердо) рд╡ рдЪिрддौреЬрдЧреЭ (рдж्рд╡िрддीрдп) рд╣ै
♦рдЬैрд╡ рдЙрд░्рд╡рд░рдХ рдХाрд░рдЦाрдиा -рднрд░рддрдкुрд░
♦рдЪрдо्рдмрд▓ рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдЧेреЬрдкाрди(рдХोрдЯा)
♦рд╢्рд░ीрд░ाрдо рдХेрдоिрдХрд▓ рдХोрдЯा
♦рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХेрдоिрдХрд▓ рдПंрдб рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдХрдкाрд╕рди рдЪिрддोреЬ
♦рдЬिंрдХ рд╕рд▓्рдлेрдЯ рджेрдмाрд░ी рдЙрджрдпрдкुрд░
♦рдЬ्рдпोрддि рдЯ्рд░िрдкрд▓ рдЦाрдж рдЦेрддреЬी рдЭुंрдЭुрдиूं
♦рд╕рд▓्рдл्рдпूрд░िрдХ рдПрд╕िрдб рдк्рд▓ाрдЯ рдЕрд▓рд╡рд░
ЁЯФ░рдКрди рдЙрдзोрдЧ
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЙрди рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рд╣ै
▪рдРрд╕िрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рдоंрдбी рдмीрдХाрдиेрд░ рдоें рд╣ै
ЁЯФ░рдк्рд░рдоुрдЦ рдХेंрдж्рд░
▪рдЧрд▓ीрдЪा рдк्рд░рдХ्рд╖िрдХ्рд╖рдг рдХेंрдж्рд░ рдмीрдХाрдиेрд░ 1992
▪рдХेंрдж्рд░ीрдп рдКрди рдмाрд░्рдб рдЬोрдзрдкुрд░ 1987
▪рд╕्рдЯेрдЯ рд╡ूрд▓ рдоिрд▓्рд╕ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рд╡рд░्рд╕्рдЯрд░्рдб рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдоिрд▓ рдЪूрд░ू
▪рд╡рд░्рд╕्рдЯрд░्рдб рд╕्рдкिрдиिрдЧ рдоिрд▓ рд▓ाрдбूрди
▪рд╡िрджेрд╕ी рдЖрдпाрдд рдиिрд░्рдпाрдд рд╕ंрд╕्рдеा рдХोрдЯा
▪рднाрд░рдд рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рдл्рд░ेंрдб्рд╕ рд╡ूрд▓рди рдоिрд▓्рд╕ рдмीрдХाрдиेрд░
▪рд╕िंрдеेрдЯिрдХ рд╡ूрд▓рди рдХाрд░рдЦाрдиा рднीрд▓рд╡ाреЬा
▪рдХाрд▓рдЧी рд╕рдпंрдд्рд░ рдХोрдЯा
▪рдЙрди рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХाрд░рдЦाрдиा рдмीрдХाрдиेрд░ 1965
ЁЯФ░рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдЙрдзोрдЧ
▪рдоेрдЯрд▓ рдмिрдЬрд▓ी рдиिрд░्рдоाрдг
▪рдХेрдк्рдЯрд╕рди рдкाрдиी рдХे рдоीрдЯрд░ рдЬрдпрдкुрд░ рдкाрд▓ी
▪рд╕िрдордХो рд╡ैрдЧрди рднрд░рддрдкुрд░
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдХेंрдж्рд░ рд╕्рдеाрдкिрдд рдЙрдзोрдЧ
1.рд╕ांрднрд░ рд╕ाрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдЬрдпрдкुрд░ 1964 (рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рд╕ाрд▓्рдЯ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े)
2.рд╣िंрджुрд╕्рдеाрди рдорд╢ीрди рдЯूрд▓्рд╕ - рдЕрдЬрдоेрд░ (рдЪрдХोрд╕्рд▓ोрд╡ाрдХिрдпा рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े)
3.рдк्рд░िрд╕िрдЬрди рдЗंрд╕्рдЯीрдоेрди्рдЯ рд▓ी.рдХोрдЯा 1964
4.рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХेрдоिрдХрд▓ рдПंрдб рдлрд░्рдЯिрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдХрдкाрд╕рди рдЪिрддोреЬ
5.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рд╡ рдЗрдирд╕्рдЯ्рдпूрдоेрди्рдЯ рдХрдирдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
6.рдоॉрдбрд░्рди рдмेрдХрд░ी рдЗंрдбिрдпा рд▓ि. рдЬрдпрдкुрд░ (рдм्рд░ेрдб рдХा)
7.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рдЬिंрдХ рд▓ी.рджेрдмाрд░ी рдЙрджрдпрдкुрд░
8.рд╣िंрджुрд╕्рддाрди рдХाрдкрд░ рд▓ी рдЦेрддреЬी 1967 USA рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕
рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि
1.рдк्рд░рдердо рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 24 рдЬूрди 1978
⤵рдЦाрджी рдЧ्рд░ाрдоोрдж्рдпोрдЧ рд╣рдердХрд░рдШा рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдеा
⤵рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЕрд╕рди्рддुрд▓рди рдХो рдХрдо рдХрд░рдиा
⤵рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рд▓ाрдЧू рд╣ुрдИ рдеी
2.рдж्рд╡िрддीрдп рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि рдЕрдк्рд░ेрд▓ 1991
▪рдХृрд╖ि рддрдеा рдЦрдиिрдЬ рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧो рдХो рдмреЭाрд╡ा рджेрдиा
▪рд╕ंрд╕ाрдзрди рдЖрдзाрд░िрдд рдЙрдзोрдЧो рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा
▪рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рд▓ाрдЧू рд╣ुрдИ
3.рддृрддीрдп рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 15 рдЬूрди 1994
▪рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╡ рдиिрдЬी рднाрдЧीрджाрд░ी рдХो рдмреЭाрдиा
▪рддीрд╡्рд░ рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा
▪рдпрд╣ рднेрд░ू рд╕िंрд╣ рд╢ेрдЦाрд╡рдд рдХे рд╕рдордп рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ुрдИ рдеी
4.рдЪौрдеी рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 4 рдЬूрди 1998
▪рд╡िрд╢िрд╖्рда рдУрдзोрдЧिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдиिрд╡ेрд╢ рдХो рдмреЭाрд╡ा рджेрдиा рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै
▪рд╡िрдХाрд╕ рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा
▪рдпрд╣ рдЕрд╢ोрдХ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдХे рд╕рдордп рдЪाрд▓ू рд╣ुрдИ рдеी
5.рдкंрдЪрдо рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि 29 рдЬूрди 2010
▪рдЖрдзрд░рднूрдд рд╕рд░рдЪрдиा рдкрд░िрд╡рд╣рди рдКрд░्рдЬा рд╕ंрдЪाрд░ рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджेрдиा рдеा
▪рдирд╡ीрди /рд╡्рдпाрдкрдХ рдУрдзोрдЧिрдХ рдиीрддि рдеी
▪рдЕрд╢ोрдХ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдХे рд╕рдордп
6.рдиिрд╡ेрд╢ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдиीрддि 28 рдЬुрд▓ाрдИ 2003 рдоें рдиिрд╡ेрд╢ рдоें рд╡ рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоें рд╡рд░्рдж्рдзि рдХрд░рдиा рд╣ै
7.рдиिрд╡ेрд╢ рдк्рд░ोрддрд╕ाрд╣рди рдпोрдЬрдиा 8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2014 рдХो рдиिрд╡ेрд╢ рдоें рд╡рд░्рдж्рдзि рд╡ рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдоें рд╕ृрдЬрди рдХрд░рдиा рд╣ै
8.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдк्рд░рдердо рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ 28 рдоाрд░्рдЪ 196рдУ рдХो RIMDC рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЙрдж्рдпोрдЧ рддрдеा рдЦрдиिрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рдиिрдЧрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ुрд╡ा
9.рдмाрдж рдоें 1979 рдХो рдЦрдиिрдЬ рд╡िрднाрдЧ рдХो RSMDC рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдеी
10.RIICO рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЬрдирд╡рд░ी 1980 рдХो рдХी рдЧрдИ рдеी (рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдПрд╡ं рд╡िрдиिрдпोрдЧ рдиिрдЧрдо рд▓ी.)
11.рд░ीрдХो рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓рдШु ,рдордз्рдпрдо рд╡ рд╡рд░рд╣рдж рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдУрдзोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдЗрдпों рдХो рдЕрд▓्рдкрдХाрд▓ीрди рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рд╡ाрдиा рдеा
12.рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдЬोрдзрдкुрд░ рдоें рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ै (SEZ, AEZ, EPIP, CYBER, рдПрдЧ्рд░ो реЮूрдб рдкाрд░्рдХ,рд╕्рдкाрдЗрд╕ рдкाрд░्рдХ рд╣ै
ЁЯФ░RIICO рд░ीрдХो 1980
рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рдУрдзोрдЧिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рд╡ рд╡िрдиिрдпोрдЧ рд▓ी.
▪28 рдоाрд░्рдЪ 1969 рдХो рдЧрдарди рд╣ुрд╡ा
▪рдЗрд╕рдХा рдХाрд░्рдп рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрди рдЛрдг рдпा рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╡ рдордз्рдпрдо рд╡ рд╡рд░рд╣рдж рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡िрддीрдп рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा рдУрдзोрдЧिрдХ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджेрдиा рд╣ै
▪рдк्рд░ाрд░ंрдо्рдн рдоें рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рдЙрдзोрдЧ рд╡ рдЦрдиिрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рд░рдЦा 1979 рдоें рдЦрдиिрдЬ рд╡िрднाрдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╣ोрдиे рдкрд░ 1980 рдоें RIICO рдХा рдиाрдо рд░рдЦा рдЧрдпा
▪рдпрд╣ 340 рдЙрдзोрдЧ рдЗрдХाрдЗрдпों рдХे рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рддा рд╣ै
рдЗрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд
SEZ (6)
EPIP (4)
рдЧ्рд░ीрди рдкाрд░्рдХ
рдПрдЧ्рд░ो реЮूрдб рдкाрд░्рдХ (4)
AES (2)
рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрдЯेрдб рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдкाрд░्рдХ (5)
ЁЯФ░EPIP рдиिрд░्рдпाрдд рд╕рд╡ंрд░्рдзрди рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ
1.EPIP рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░ (рдЬेрдо्рд╕ рдПंрдб рдЬ्рд╡ेрд▓рд░ी) рднाрд░рдд рдХा рдкрд╣рд▓ा
2.EPIP рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░ 2nd
3.EPIP рдмोрд░ाрдиाреЬा рдЬोрдзрдкुрд░ 2005
4.EPIP рдиीрдорд░ाрдиा рдЕрд▓рд╡рд░ 2007
ЁЯФ░рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдУрдзोрдЧिрдХ рдкाрд░्рдХ (рдеीрдо рдкाрд░्рдХ)
▪рдЗрд╕рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд░ीрдХो рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдеी
1.рд▓ेрджрд░ рдкाрд░्рдХ ..рдоाрдирдкुрд░ा рдоोрдЪрдбी (рдЬрдпрдкुрд░ рдоें)
▪рдпрд╣ рдЪрдореЬा рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХृрдд рд╣ै
▪рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╕ीрддाрдкुрд░ा рд╡ рднिрд╡ाреЬी рдоें рд╕्рдеीрдд рд╣ै
2.рдПрдкैрд░рд▓ рдкाрд░्рдХ - рдорд╣рд▓ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдиिрд░्рдпाрдд рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рд╡ рд╣ै
3.рд╣ोрдЬрд░ी рдкाрд░्рдХ - рдЪोрдкрдирдХी рднिрд╡ाреЬी рдЕрд▓рд╡рд░
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै
4.рд╕ूрдЪрдиा рдк्рд░ोрдзोрдЧिрдХी рдкाрд░्рдХ - рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рдХोрдЯा,рдЬोрдзрдкुрд░, рдЙрджрдпрдкुрд░, рднिрд╡ाреЬी рдоें рднी рд╕्рдеीрдд рд╣ै
5.рд╕ॉрдл्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдкाрд░्рдХ - рдХрдирдХрдкूрд░ा рдЬрдпрдкुрд░
▪рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рддрдХрдиीрдХी рдХे рд▓िрдП
6.рд╕िрд░рдоेрдХ рдкाрд░्рдХ -рдЦाрд░ा рдмीрдХाрдиेрд░
▪рдЪीрдиी рдоिрдЯ्рдЯी рдмрд░्рддрди рдХे рд▓िрдП
7.рд╕ाрдЗрдмрд░ рдкाрд░्рдХ - рдЬोрдзрдкुрд░
▪рд╕ॉрдл्рдЯрд╡ेрдпрд░ рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी IT рдХे рд▓िрдП
8.рдЯेрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓ рдкाрд░्рдХ - рднीрд▓рд╡ाреЬा
▪рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЙрдзोрдЧ рдХे рд▓िрдП
9.рдкुрд╖्рдк рдкाрд░्рдХ - рдЦुрд╢рдЦेреЬा рдЕрд▓рд╡рд░
10.рд╕्рдЯोрди рдкाрд░्рдХ
рдоंрдбोрд░ рдЬोрдзрдкुрд░
рдмाреЬी рдмाрд╕ेреЬा рдзौрд▓рдкुрд░
рдоाрд╕рд▓рдкुрд░ рдХрд░ोрд▓ी
▪рдкрдд्рдерд░ рдЙрдж्рдпोрдЧ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП
ЁЯФЭC - DOS рд╕ेрди्рдЯрд░ рдлॉрд░ рдбрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдЖрдл рд╕्рдЯोрди (рд╕ीрддाрдкुрд░ा) рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЧрдпा
11.рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдкाрд░्рдХ
▪рдХूрдХрд╕ (рдЬрдпрдкुрд░) рд╕्рд╡ीрдбрди рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े
▪рдЪोрдкрди्рдХी (рднिрд╡ाреЬी)
12.рдСрдЯो рд╕рд╣ाрдпрдХ рдкाрд░्рдЯ рдШंрдЯрд▓ рднिрд╡ाреЬी рд╡ рдкрдерд░ेрдбी
13.рдмाрдпो рдЯेрдХ्рдиोрд▓ॉрдЬी рдкाрд░्рдХ рд╕ीрддाрдкुрд░ा рдмोрд░ाрдиाреЬा рд╡ рдЪोрдкрди्рдХी рднिрд╡ाреЬी рдоें
14.рдСрдЯो рдоोрдмाрдИрд▓ рдХॉрдо्рдк्рд▓ेрдХ्рд╕ рдмाреЬрдоेрд░
15.рдЙрди рдЙрдзोрдЧ рдЧोрд╣рди рдм्рдпाрд╡рд░, рдмीрдХाрдиेрд░
ЁЯФ░ AEZ рдПрдЧ्рд░ो рдПрдХ्рд╕рдкोрд░्рдЯ рдЬॉрди (2)
▪рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрди рдиिрд░्рдпाрдд рдХो рдмреЭाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै
1.рдХोрдЯा рдзрдиिрдпा рдХे рд▓िрдП
2.рдЬोрдзрдкुрд░ рдЬीрд░ा рдХे рд▓िрдП
ЁЯФ░рдЕрди्рдп рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмिंрджु
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╡िрдд्рдд рдиिрдЧрдо RFC
рд╕्рдеाрдкрдиा - рдЬрдпрдкुрд░ рдоें 17 рдЬрдирд╡рд░ी 1955
рд▓рдШु рдордз्рдпрдо рдЙрдзोрдЧो рдХे рд▓िрдП рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиा
▪рд░ाрдЬрд╕िрдХो 3 рдЬूрди 1961
ЁЯФ░рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рд╕्рдеिрдд рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рдЙрдкрдХ्рд░рдо
1. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдорд╢ीрди рдЯूрд▓्рд╕ рд▓िрдоिрдЯेрдб(HMT) рдЕрдЬрдоेрд░
▪рдШрдб़ी рдмрдиाрдиे рдХा рдХाрд░рдЦाрдиा
▪рдЪैрдХ рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд
2. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдХाॅрдкрд░ рд▓िрдоिрдЯेрдб, рдЭुрди्рдЭुрдиू рдЦेрддрдб़ी
▪рдпू. рдПрд╕. рдП. рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд
3. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдЬिंрдХ рд▓िрдоिрдЯेрдб
▪ рджेрдмाрд░ी, рдЙрджрдпрдкुрд░
▪ рдЪрди्рджैрд░ीрдпा, рдЪिрдд्рддौрдб़рдЧрдв़
4. рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рд╕ाॅрд▓्рдЯ рд▓िрдоिрдЯेрдб, рд╕ांрднрд░ рдЬрдпрдкुрд░
5. рдЗрди्рд╕्рдЯूрдоेंрд╢рди рд▓िрдоिрдЯेрдб - рдХोрдЯा
рд╕рд╣ाрдпрдХ рдЗрдХाрдИ - рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдЗрд▓ै. рдПрдг्рдб рдЗрди्рдЯ्рд░ुрдоेंрд╢рди рд▓िрдоिрдЯेрдб
ЁЯФЭрдиोрдЯ -
рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рд╡ाрд▓े рдЬिрд▓े - 1. рдЬрдпрдкुрд░ 2. рдЕрд▓рд╡рд░
▪рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рд╡ाрд▓ा рдЬिрд▓ा - рд╣рдиुрдоाрдирдЧрдв़
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдордз्рдпрдо рдПрд╡рдо् рд╡ृрд╣рдд рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЗрдХाрдИрдпों рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмрдб़ा рдЬिрд▓ा - рдЕрд▓рд╡рд░ рд╡ рднीрд▓рд╡ाрдб़ा
▪рднाрд░рдд рдХी рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдирдЧрд░ी - рдХाрдирдкुрд░
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдирдЧрд░ी - рдХोрдЯा
▪рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░/рдЯैрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓्рд╕ рд╕ीрдЯी - рднीрд▓рд╡ाрдб़ा
▪рднाрд░рдд рдоें рдоैрдирдЪेрд╕्рдЯрд░/рдЯैрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓्рд╕ рд╕ीрдЯी - рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж, рдоुрдо्рдмрдИ
Comments
Post a Comment